Van jongetje tot machthebber

Hoe de jeugd van autoritaire machthebbers hun karakter en wereldbeeld vormde

Autoritaire en radicaal-rechtse machthebbers

Valt het jullie ook op? Hoe autoritaire en radicaal-rechtse leiders denken in termen van straffen, zelfbehoud, macht en manipulatie.

Dan vraag ik me al snel af, hoe zag hún opvoeding eruit? Zijn ze veilig gehecht of verwaarloosd? Klopt het dat het al vroeg in hun jeugd flink is misgegaan? Ligt een groot deel van de oorzaken van de verstoorde wereldorde in de opvoeding van slechts enkele mensen?


In deze blog duiken we daarom in de vroege jaren van enkele autoritaire leiders zoals Vladimir Poetin, Donald Trump en Benjamin Netanyahu.

Wat hebben ze als kind meegemaakt? Waarom kiezen ze voor controle, repressie en een gewetenloos handelen?


Hun opvoeding en vroege ervaringen blijken diepgaande invloed te hebben gehad op hun mensbeeld, zwart-witdenken en amorele omgang met macht.

Vladimir Poetin: De straat als school

Vladimir Poetin als kind

Poetin werd in 1952 geboren in een arm arbeidersmilieu in Leningrad. Zijn ouders waren door de oorlog en het verlies van twee eerdere kinderen getraumatiseerd. Zijn jeugd werd gekenmerkt door een afwezige vader, een getekende moeder en een gewelddadige, wetteloze straatcultuur. Hij groeide op in een gedeelde woning, speelde met afval en treiterde de ratten. Door zijn kleine gestalte was hij onzeker, niet populair bij vriendjes en werd gepest. Hij vocht met jongens in steegjes, leerde van de jeugdbendes dat je beter zelf de eerste klap kunt uitdelen voordat je klappen krijgt. Hij ging op sambo (een soort judo) en ontwikkelde al vroeg het idee dat je alleen overleeft door sterk te zijn en te domineren.


Deze gebrekkige emotionele veiligheid en jeugdervaringen hebben er voor Poetin toe geleid dat hij moest vertrouwen op zichzelf en zijn vechtersmentaliteit. Zijn latere carrière bij de KGB en de latere FSB gaf Poetin tevens een wereldbeeld mee waarin manipulatie, geheimhouding en controle centraal stonden. Dit alles legde de basis voor een wantrouwend mensbeeld en een gesloten en meedogenloze machtsuitoefening met een diepgeworteld ‘win-lose’-denken: als ik niet win, verlies ik alles.

Donald Trump: De strijd om erkenning

Donald Trump als kind

Trump groeide op in een rijk maar emotioneel kil huishouden. Toen zijn moeder door ziekte er niet was moest vader Fred de verzorging overnemen. Fred Trump was een vastgoedontwikkelaar die vond dat de wereld bestaat uit winnaars en verliezers.  Zijn opvoeding was streng en vaak kleinerend. Van Donald werd al vroeg verwacht succesvol te zijn. Met alle luxe omringt houdt Donald van onrust stoken. Wanneer hij zichzelf te veel identificeert met New Yorkse gangleden besluit zijn vader tot een heropvoeding en wordt Donald naar een strenge kostschool gestuurd. Deze verbanning uit zijn luxe familieleven en emotionele verwaarlozing hebben volgens velen bijgedragen aan zijn huidige karakter. Trump leerde dat erkenning niet onvoorwaardelijk is, maar verdiend moet worden via prestaties en dominantie.  Zijn opvoeding waarin gevoelens geen plek hadden leidde tot een gebrek aan moraliteit en ontbreken van scrupules om zijn tegenstanders te vernederen. Het verklaart zijn narcistische gedrag, zijn gewetenloze acties en zijn constante behoefte aan bevestiging. 







Benjamin Netanyahu: De last van een missie

Benjamin Netanyahu als kind

Benjamin Netanyahu werd geboren in 1949 in een zionistisch, nationalistisch gezin. Zijn vader, Benzion Netanyahu, was een ideologische historicus die geloofde in het idee van een permanent conflict tussen Joden en hun vijanden. Hij was een strenge, emotioneel afstandelijke vader. Na de dood van Benjamin’s oudere broer Yonatan — een nationale held, werd Netanyahu in een rol gedrukt om de ideologische missie waar te maken.  Het diepe wantrouwen in "de ander" (vooral Arabieren en Palestijnen) lijkt verbonden met een dieper geloof dat veiligheid alleen ontstaat door overmacht en controle. Vreedzaam samenleven werd een naïef idee.

Deze opvoeding heeft Bibi diepgaand gevormd in zijn mensbeeld, wereldvisie en politieke keuzes. Overleven doe je door kracht en anderen vertrouwen is gevaarlijk. In zijn leiderschap gebruikt Netanyahu angst als bindmiddel door het benadrukken van gevaar – zowel extern als intern. Zijn leiderschap weerspiegelt een wereldbeeld gevormd door ideologische druk, emotionele afstand en een permanent gevoel van bedreiging.






Welke kenmerken uit hun opvoeding zien we terug in het karakter van deze leiders?

De combinatie van onveilige hechting, vernederingen, laag zelfbeeld en andere jeugdtrauma’s vormen het karakter van een persoon en daarmee ook hun wereldbeeld wat van invloed is op het beleid van deze leiders. Onderstaande figuur somt op wat deze en andere autoritaire leiders vaak delen in hun jeugd en hoe hen dat gevormd heeft.

Kenmerken van een verstoorde opvoeding en de karaktereigenschappen die daaruit voortkomen.

Conclusie: Macht is zelden zomaar hard

Donald Trump, Vladimir Poetin, Orban, Erdogan, Bolsonaro en Benjamin Netanyahu getekend door hun jeugd en ouders.

Achter autoritaire leiders schuilt vaak een gekwetst kind. Iemand die geleerd heeft dat liefde voorwaardelijk is, dat de wereld vijandig is en dat kwetsbaarheid gevaarlijk is. Hun leiderschap is niet alleen politiek, maar ook psychologisch: een vorm van zelfbescherming, opgebouwd uit angst, pijn en verlangen naar erkenning.


De vraag is dus niet alleen wat deze mannen doen, maar ook waarom. En vaak ligt dat antwoord in een kinderkamer van jaren geleden. Emotionele verwaarlozing en onverwerkte jeugdtrauma’s leiden tot volwassenen pestkoppen. En de voorbeelden geven aan dat het niet alleen kinderen uit een arm milieu betreffen. Een jeugd in welvaart zorgt niet automatisch voor emotioneel stabiele kinderen.


En dat is precies waarom een veilige jeugd zo belangrijk is. Daarom maken de huidige oorlogshaarden mij ook zo verdrietig. De nu gemaakte oorlogstrauma’s werken weer generaties lang door. Maar laten we ook niet vergeten om in veilige gebieden te blijven investeren in jeugdzaken en ouders voor te lichten en te ondersteunen, om te voorkomen dat de wereld later nog steeds wordt beïnvloed door beschadigde jongetjes.


Natuurlijk groeien niet alle kinderen die een traumatische ontwikkeling hebben doorgemaakt uit tot moordzuchtige wereldleiders dan wel andere kleine of grote criminelen. Verrassend veel kunstenaars en andere genieën hebben soortgelijke achtergronden. Het voedt waarschijnlijk een dadendrang om een verschil te maken. Maar ergens op hun levensweg vinden ze een kruising waar ze de goede kant of de slechte kant op geleid worden. We kunnen alleen maar hopen dat er ook op die afslag iemand staat die ze de goede kant op wijst. Een leerkracht, een buddy, een tante, een coach of welk rolmodel dan ook.

Genetics loads the gun, environment pulls the trigger.

Sander Hefting 


Schermtijd bij kinderen
30 januari 2025
Ontdek hoe je als ouder op een verantwoorde en leuke manier omgaat met de schermtijd van je kind. Lees praktische tips en richtlijnen van het Nederlands Jeugdinstituut voor een gezonde balans tussen media en andere activiteiten.
vapend kind
14 januari 2025
Wat is vapen precies en hoe schadelijk en verslavend is het voor je kind? Wat is het verschil met roken en wat kun je als ouder doen als je kind vapet.
Rapley methode
door Sander Hefting 16 augustus 2024
Wat is de Rapley methode
Slaaptabel - Hoeveel slaap heeft een kind nodig?
door Sander Hefting 9 juli 2024
Hoeveel slaap heeft mijn kind nodig?
Slavernij uitbuiting en mensonwaardig bestaan
door Sander Hefting 1 juli 2024
Hoe kijken we later tegen ónze tijd aan?
Sociaal-emotionele ontwikkeling van kinderen in een flowchart
door Uit het boek 'Handleiding Kind' 24 maart 2024
Hoe zit het met de sociaal-emotionele ontwikkeling van kinderen? Dit artikel gaat in op de belangrijke rol die ouders spelen op het gebied van hechting, het bevorderen van een sterk zelfbeeld en het stimuleren van zelfvertrouwen terwijl kinderen nieuwe sociale ervaringen opdoen. Ontdek hoe sociale ontwikkeling en emotionele ontwikkeling nauw samenhangen. Hoe kun je als ouder via positieve interacties en aanmoediging de sociale en emotionele groei van je kind stimuleren tijdens elk belangrijk ontwikkelingsstadium, van baby's eerste lachjes tot de uitdagende puberteit. Met deze kennis en praktische tips kunnen ouders hun kind op pad zetten naar een gelukkig, zelfstandig en sociaal leven.
Ouderschap is hartstikke leuk, maar het is ook niet te doen, zonder alcohol.
door Ronald Goedemondt uit zijn show 'Numero Uno' 6 maart 2024
Ronald Goedemondt over ouderschap uit zijn show 'Numero Uno'. Kijk, ouderschap is hartstikke leuk, maar het is ook niet te doen, zonder alcohol. Want, dat is wat wij hem geven. En mijn stijl van opvoeden? Montessori met een vleugje Kim Jong-un. Heb je daar wat aan? En een spookhuis boven op je dakterras. Moet je doen, dat is goud. Heb je altijd iets om naar te verwijzen.
Vaderschap
door Theo Maassen uit zijn shows: Zonder Pardon en Met alle respect 3 maart 2024
Theo Maassen over vaderschap. Voordat ik kinderen had, toen dacht ik altijd, dat is niks voor mij. En nou heb ik er een en nou weet ik het zeker! Het is niks voor mij man, het is niks voor mij.
door Teksten van Pieter Derks uit zijn show 'Zo Goed Als Nieuw' 3 februari 2024
Bespiegelingen van Pieter Derks over het vaderschap uit zijn show 'Zo Goed Als Nieuw'.
Vaderschap
door Teksten van Daniel Arends uit zijn shows: 'De Zachte Heelmeester' en 'Carte Blanche' 2 februari 2024
Fragmenten uit de shows: 'De Zachte Heelmeester' en 'Carte Blanche', waarin Daniel Arends zijn rol als vader tegen het licht houdt.
Meer posts